انتخاب و خرید ساز زهی جدید می‌تواند یک تجربه هیجان انگیزی باشد. اگر به دنبال اولین ساز زهی خود و یا در پیِ یک گزینه‌ی بهتر برای ارتقاء ساز قبلی‌تان هستید؛ باید همیشه تمام گزینه‌های مورد انتخاب را در نظر بگیرید و در نهایت تصمیم بگیرید که چه چیزی برای‌تان مناسب‌تر خواهد بود. با این حال با بسیاری از انواع سازهای زهی و همچنین نکاتی که در طی فرآیند خرید این سازها می‌شنوید ممکن است کمی سردرگم شده و پروسه‌ی خرید مدتی طول بکشد.
انتخاب و خرید ساز زهی جدید می‌تواند یک تجربه هیجان انگیزی باشد. اگر به دنبال اولین ساز زهی خود و یا در پیِ یک گزینه‌ی بهتر برای ارتقاء ساز قبلی‌تان هستید؛ باید همیشه تمام گزینه‌های مورد انتخاب را در نظر بگیرید و در نهایت تصمیم بگیرید که چه چیزی برای‌تان مناسب‌تر خواهد بود. با این حال با بسیاری از انواع سازهای زهی و همچنین نکاتی که در طی فرآیند خرید این سازها می‌شنوید ممکن است کمی سردرگم شده و پروسه‌ی خرید مدتی طول بکشد.
خرید ساز زهی
سازهای زهی، سازهایی هستند که صدا در آن‌ها از ارتعاش زه یا تا یا سیم تولید می‌شود. صدای دلخواه تولید شده در این نوع سازها به طور ویژه با زخمه، مضراب و یا کشیدن کامنه یا آرشه می‌باشد. سازهای زهی عمدتا در دو نوع زخمه‌ای یا ضربه‌ای و آرشه‌ای موجود هستند. در ساز زهی زخمه‌ای ارتعاش سیم توسط مضراب یا زخمه ایجاد می‌شود. تار، سه‌تار، گیتار، عود، چنگ، سنتو و قانون جزء این دسته هستند. اما در سازهای آرشه‌های ارتعاش سیم‌ها توسط کشیدن آرشه یا کمانه انجام می‌شود. خانواده ویولن، کمانچه، قیچک و رباب از این نوع هستند. قبل از بررسی نکات خرید بهتر است با انواع مختلف سازهای زهی آشنا باشید.
خانواده ویولن
خانواده‌ی ویولن معروف‌ترین و شاید محبوب‌ترین ساز در بین سازهای زهی است. این خانواده شاملِ ویولن، ویولا، ویولن سل و کنترباس است. ویولن بیش‌ترین تنوع و شهرت فراوانی دارد که به میراث آن وابسته است. از این ساز هم برای موسیقی غربی و هم برای موسیقی ایرانی استفاده می‌کنند. برای تولید صدا نوازنده آرشه را با دست راست به صورت حرکات رفت و برگشتی به سیم‌ها می‌کشد.
عضو دیگر خانواده‌ی ویولن، ویولا نام دارد. ویولا یک نسخه بزرگتر از ویولن، با دامنه عمیق‌تر و پایین تر از آن است. اگرچه این ساز در قطعات کلاسیک مختلف به عنوان یک ساز تکی در نظر گرفته می‌شود، اما نقش اصلی آن معمولا اجرای قطعات، تفسیر صداهای میانیِ برنامه‌های مختلف است. ممکن است این ساز انتخاب هر فردی نباشد، اما انواع ارکسترها نیاز به ویولا دارند و این امر می‌تواند یک مزیت برای انتخاب کنندگان این ساز باشد تا به راحتی در یک ارکستر حرفه‌ای حضور داشته باشند. افرادی که در حال حاضر در حال تمرین ویولن هستند می‌توانند با انتخاب ویولا جهت مستحکم کردن تکنیک و کنترل خود بر روی ساز بهره ببرند.
ساز بعدی از خانواده‌ی ویولن، سل نام دارد که صدای بسیار کمتری نسبت به دو ساز اشاره شده دارد و در فیلم‌های سینمایی تکنواز (The Soloist) و روزهای روشن زندگی (The Living Daylights) معروف شد. این ساز از ویولن و ویولا بزرگتر است و در هنگام اجرا در بین دو پای نوازنده قرار می‌گیرد و از طرفی دیگر، توسط میله‌ای که در انتهای آن تعبیه شده، روی زمین استوار می‌شود.
در نهایت کنترباس که بزرگترین و بم‌ترین ساز از خانواده‌ی ویولن بوده و توسط کشیدن آرشه نواخته می‌شود. این ساز در سبک‌های موسیقی مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دیگر سازهای زهی
علاوه‌بر خانواده‌ی ویولن که سازهای آرشه‌ای هستند، همانطور که گفته شد سازهای زهی دیگری نیز وجود دارند که توسط زخمه یا مضراب نواخته می‌شوند. که در ادامه به بررسی سازهای زخمه‌ای می‌پردازیم.
تار
در ساخت این ساز از چوب، پوست، استخوان، زه(سیم) و فلز استفاده می‌شود. این ساز را در حالت نشسته و به نحوی در دست گرفته می‌شود که دسته‌ی ساز در طرف چپ و کاسه‌ی ساز در راست قرار بگیرد و با یک مضراب با دست راست نواخته می‌شود.
سه‌تار
سه‌تار سازی تقریبا شبیه به تار است و نحوه‌ی به دست گرفتن آن شبیه تار هست. با این تفاوت که سه تار دارای چهار سیم است ما تا دارای ۶ تار. سه‌تار وزن کمتری نسبت به تار دارد و می‌توان آن را ایستاده نیز نواخت. در ساخت آن از چوب، فلز و زه یا نخ نایلون استفاده می‌کنند.
گیتار
گیتار ساز زهی ست که با مضراب یا پیک نواخته می‌شود و دارای قدمت زیادی است. این گیتار بیشتر در سبک پاپ و موسیقی مدرن غربی استفاده می‌شود. گیتار دارای دو نوع آکوستیک و التکریک است که جنس صدای هر دو با هم تفاوت دارد.
سنتور
سنتور نوع دیگری از سازهای زهی زخمه‌ای می‌باشد. این ساز به شکل ذوزنقه بوده و بر روی میز توسط دو مضراب چوبی نواخته می‌شود. سنتور دارای ۷۲ سیم است که در انواعِ سنتور معمولی سل کوک، سنتور لا کوک، سنتور باس، سنتور کروماتیک، سنتور کروماتیک بم موجود می‌باشند.
جهت کمک به شما در انجام این کار، یک راهنمای کامل در مورد نکاتِ خرید سازهای زهی ارائه شده است تا در هنگام جستجوی، آن‌ها در نظر داشته باشید.
مشورت با استاد
اگر فرزندتان برای اولین بار با یک معلم خصوصی شروع به کار می‌کند، قبل از هر گونه انتخابی با استاد مشورت کنید. اکثر مربیان سازهای زهی ارتباط خوبی با مراکز فروش سازهای زهی دارند و می‌توانند راهنمای خوبی باشند. البته این ارتباط و شناخت دوطرفه بوده و فروشگاه نیز از ترجیحات استاد در زمینه لوازم جانبیِ ساز، چانه‌گیر (در مورد ویولن) و برندِ ساز آگاه هستند و می‌توانند خواسته‌های استاد و شما را به نحو درستی برآورده سازند. به یاد داشته باشید که سازهای زهی در اندازه‌های مختلفی موجود هستند و در هنگام تهیه برای کودکان کم‌سن باید این مورد را در نظر داشته باشید که سایز ساز متناسب با سایز فیزیکی کودک باشد.
سبک موسیقی
اگر به دنبال یک ساز زهی برای فرزند خود هستید، بهتر است پیش از انتخابِ آن بپرسید که از او یا خودتان در مورد سبک موزیک مورد علاقه که با آن لذت می‌برید سوال کنید. اگر مطابق با سبک موسیقی سازی را انتخاب کنید، باعث افزایش انگیزه در هنگام ساز زد شده و هم شما و هم فرزند بیشتر لذت خواهید برد. در مورد کودکان این روش بهتر نتیجه خواهد داد و دیگر نیازی به پیگیری در تکالیف و تمرینات او نخواهد بود.
ویولون بیشتر برای سبک‌های همه پسند و کلاسیک کاربرد دارد. ویولا صدای گرم تری نسبت به ویولون دارد، اما یادگیری آن نسبت به ویولون سخت‌تر است. ویولون سل صدای پر حجمی دارد و اغلب در برخی سبک‌های موسیقی همه پسند، سبک کلاسیک و جاز استفاده می‌شود. کنترباس سازی است که با خیلی از سازهای دیگر همخوانی دارد و در بسیاری از سبک‌های موسیقی از سبک کلاسیک گرفته تا راک، به کار می‌رود.
گزینه‌های دیگری در بین سازهای زهی نیز وجود دارند که برای انتخاب یک ساز موسیقی از این دسته سازها می‌توان به آن‌ها نیز اندیشید. این نوع سازهای زهی مانند سازهای زهی مانند گیتار، بانجو و یوکلله در سبک کلاسیک کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند و بیشتر سبک پاپ را پوشش می‌دهند. همچنین انواع مختلفی از گیتار، که مناسب اهداف و سبک‌های گوناگون هستند، وجود دارد. به عنوان مثال، گیتار کلاسیک برای اجرای تکی موسیقی (تک نواز) مناسب‌تر از سایر گیتار‌ها می‌باشد. همچنین گستره‌ای از گیتار‌های الکتریک وجود دارد که جنبه‌ی سرگرمی بیشتری داشته و ساده‌تر نیز می‌باشند.
اولین ساز شما
اگر برای بار نخست است که به دنبال خرید یک ساز هستید، توصیه نمی‌شود که جنس ارزان بخرید، اما ساز خیلی گران‌قیمت نیز خریداری نکنید. در اکثر مواقع برای کاهش قیمت یک ساز در سازهای مقرون به‌صرفه برخی جزئیات نادیده گرفته می‌شود که برای شروع بسیار مهم هستند و می‌تواند ساز زدن شما را تحت تاثیر قرار دهند که باعث از دست رفتن انگیزه شما شده و حتی می‌تواند یک مانع بزرگ باشد. در مورد خرید ساز زهی از خانواده ویولن، شرکتی مثل یاماها، سازهای بسیار محکم در سطح مبتدی تولید می‌کند.
برای سازهایی مثل یوکلله محصولات Kala سازهای مبتدی با جنس و قیمت مناسب تولید می‌کنند. ساز بانجو حتی در سطح مقدماتی نیز کمی گران‌تر است. چون در این ساز از قطعات مختلفی استفاده شده است که برای خرید آن‌ها نیز باید هزینه کرد.
- ۹۸/۰۲/۲۵